چگونه اینترنت دنیای هرزه نگاری را متحول کرد؟

عمومی شدن استفاده از اینترنت صنعت هرزه نگاری (Pornography) را متحول کرده است، تا جایی که برخی از این تحول با عنوان انقلابی در حوزه اخلاقی و جنسی یاد می کنند. تا پیش از تولد فضای مجازی، تهیه محصولات هرزه نگارانه با محدودیت های قانونی، اجتماعی و عرفی زیادی همراه بود. پیش از اینترنت، خرید این محصولات به سختی ممکن بود و تفاوتی نمی کرد که شما در کشوری غربی زندگی کنید که در آن خرید و فروش محصولات هرزه نگارانه تحت شرایط خاصی قانونی است یا در کشوری با هنجارها و قوانین متفاوت مانند ایران که مبادله این محصولات در هر شکل آن غیرقانونی محسوب می شود. در کشورهایی که این محصولات قانونی بود اغلب هنجارهای اجتماعی و مواردی از قبیل شرم و حیا هنگام خرید به مانعی برای تبادل ساده تبدیل می شد و در کشورهایی که هرزه نگاری در آنها غیرقانونی بود نیز این موانع به شکل سخت تری درمی آمد.

در دو دهه گذشته، عمومی شدن استفاده از اینترنت با تغییرات گسترده ای در همه ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همراه بود. صنعت هرزه نگاری از جمله عرصه هایی است که با استفاده از بستر اینترنت رشد چشمگیری پیدا کرد، تا جایی که حالا شکل های گوناگون آن در اغلب کشورها به یکی از آسیب ها و معضلات جدی فضای مجازی تبدیل شده است. سه ویژگی برای اینترنت ذکر کرده اند که آن را به منبع قابل توجهی برای گسترش محتوای هرزه نگارانه تبدیل کرده است: قابلیت دسترسی آسان کاربران به آن، توانایی همگان در پرداخت هزینه آن، و ناشناس ماندن کاربران اینترنتی. اینترنت همه موانعی را که پیش از این ممکن بود در راه تهیه محصول هرزه نگارانه اعم از عکس، کتاب، مجله، ویدئو، سی دی یا دی وی دی وجود داشته باشد پشت سرگذاشته است. هر کاربر اینترنتی به صورت بالقوه می تواند به رایگان و بدون اینکه شناخته شود به حجم گسترده ای از انواع محتواهای هرزه نگارانه اینترنتی دسترسی داشته باشد.

هرچند در کشورهای مختلف بنابر شرایط اجتماعی متفاوت، محدودیت هایی برای دسترسی به انواع گوناگون هرزه نگاری اینترنتی اعمال می شود، ولی معمولا این توانایی بالقوه برای دسترسی به محتوای هرزه نگارانه هیچ گاه به صفر نمی رسد و تنها کاهش پیدا می کند. به نظر می رسد جدال هرزه نگاری اینترنتی که حالا به صنعت بزرگی با پشتوانه اقتصادی کلان تبدیل شده است، با مخالفانش بی پایان باشد. از این رو، به نظر می رسد هیج گاه نتوان قابلیت دسترسی کاربران به آن را از بین برد. راه منطقی تر شاید تلاش برای آگاه سازی و از بین بردن شرایط گرایش به این نوع محتواها باشد تا شاید کمتر این توانایی بالقوه کاربران بالفعل شود.

● وب سایت های هرزه نگارانه

وب سایت های اینترنتی قدیمی ترین و رایج ترین شکل دسترسی به هرزه نگاری در اینترنت محسوب می شوند. از زمان تولد وب در دهه ۱۹۹۰ بستر جدیدی برای انتشار و توزیع محتواهای هرزه نگارانه فراهم شد. تا پیش از آن، محتواهای هرزه نگارانه در شکل های متن، صدا، عکس و فیلم در رسانه های متعددی از قبیل کتاب، مجله ، نوار ویدئویی، سینما و برخی شبکه های محدود تلویزیونی منتشر می شدند. وب فرصتی فراهم کرد تا همه شکل های محصولات هرزه نگارانه اعم از متن، عکس و فیلم به صورت یک پارچه در وب سایت های اینترنتی در دسترس قرار گیرد. وب سایت های هرزه نگارانه به سرعت به پایگاه هایی پربیننده تبدیل شدند و بخش قابل توجهی از ترافیک اینترنت را اشغال کردند. وب سایت های رایگان از طریق آگهی های آنلاین و وب سایت های پولی از طریق دریافت اشتراک از کاربران به درآمد قابل توجهی دست یافتند تا پشتوانه اقتصادی کلانی برای هرزه نگاری اینترنتی فراهم شود. آمارها نشان می دهد ۱۲ درصد از وب سایت های اینترنتی محتوای هرزه نگارانه دارند، که حدود ۲۴ میلیون وب سایت را شامل می شود.

ساده ترین شکل مقابله با این نوع هرزه نگاری فیلترکردن وب سایت هاست. در کشورهای گوناگون انواع وب سایت های مستهجن از جانب دولت ها و شرکت های ارائه دهنده خدمات اینترنتی فیلتر می شوند. در کشورهای غربی وب سایت های هرزه نگارانه کودکان فیلتر می شوند و دسترسی به سایر وب سایت هایی با این محتوا هم تنها برای افراد بالاتر از سن خاصی قانونی است. در بسیاری از کشورها طیف گسترده تری از این وب سایت ها فیلترند، مثلا در ایران همه انواع این پایگاه ها مسدودند. سیاست فیلترینگ نتوانسته به طور مطلق دسترسی به این وب سایت ها را محدود کند، چرا که راه های گوناگونی برای دور زدن فیلترهای اینترنتی وجود دارد.

● سایر هرزه نگاری های آنلاین

حتی فیلترکردن کامل همه وب سایت های هرزه نگارانه، به معنای مقابله کامل با هرزه نگاری اینترنتی نیست، چرا که راه های دیگری نیز برای انتشار آنلاین این نوع محتواها وجود دارد. عضویت در گروه های اینترنتی که مطالبشان را از طریق ای.میل ردوبدل می کند. فروم های غیرعلنی که کاربران خاص دارند و استفاده از شبکه های نظیربه نظیر از راه های گوناگون دسترسی به هرزه نگاری آنلاین هستند. دنیای اینترنت مجموعه گسترده ای از امکانات رسانه ای برای دریافت انواع اطلاعات است. اگر وب سایت ها را عرصه علنی و روزمینی دنیای مجازی تصور کنیم، می توان دنیایی زیرزمینی را نیز برای فضای مجازی تصور کرد که در آن تحولات به شکلی پنهانی دنبال می شود. بخشی از ارتباطات اینترنتی از طریق ای.میل برقرار می شود که بناست رسانه ای شخصی باشد و امکان دسترسی به آن برای هیچ کس جز شخص دارنده آن مجاز نباشد.

برخی از کاربران از طریق عضویت در گروه های ای.میلی به تبادل اطلاعات می پردازند و برخی نیز بین دوستانشان ای.میل های روزانه زیادی ردوبدل می کنند که می تواند حاوی هر نوع محتوایی باشد. حدود دو و نیم میلیارد ای.میل در طول روز حاوی محتوای هرزه نگارانه اند. این آمار حدود ۸ درصد کل ای.میل هاست. این تنها یکی از راه هایی است که در صورت تبادل محتوای هرزه نگارانه از فیلترینگ اینترنتی به دور می ماند. شبکه های نظیربه نظیر اینترنتی نیز منبع دیگری برای دریافت همه نوع فایل های اینترنتی از جمله هرزه نگاری هستند. راه ها و منابع و قابلیت های دیگری در اینترنت وجود دارد که مقابله با آنها به سادگی امکان پذیر نیست و از این رو، اهمیت راه کارهای دیگر برجسته تر می شود.

● هرزه نگاری شهروندی

دنیای اینترنت در سال های اخیر، با پیشرفت های ارتباطی دیگری نیز همراه بوده است. شکل های جدیدی از پایگاه های اینترنتی از قبیل وبلاگ ها، پادکست ها، ویکی ها، و شبکه های اجتماعی ایجاد شده اند و امکانات کاربران در فضای مجازی را گسترش داده اند. مجموعه این تحولات باعث شده کاربران اینترنتی امکانات تعاملی بیشتری در اختیار داشته باشند. کاربران اینترنتی حالا فقط مصرف کننده محتواهای اینترنتی نیستند و می توانند خودشان نیز در تولید محتوا شرکت کنند. متن، صدا، عکس و ویدئوهایی که شهروندان تولید می کنند در رسانه های جدید اینترنتی که به رسانه های شهروندی یا رسانه های اجتماعی معروف شده اند منتشر می شود.

بر این اساس، از نوع جدیدی از روزنامه نگاری یاد می شود که به «روزنامه نگاری شهروندی» معروف است و در آن، کاربران محتواهای تولیدی خودشان را در اینترنت منتشر می کنند تا به جریان آزاد اطلاع رسانی و آگاهی بخشی کمک کنند. اما این تنها یک روی سکه رسانه های شهروندی است. برخی کاربران ممکن است رسانه های جدید اینترنتی را برای انتشار محتواهای نامتعارف به کارگیرند. بدین ترتیب است که نوع جدیدی از هرزه نگاری با عنوان «هرزه نگاری شهروندی» شکل گرفت. در هرزه نگاری شهروندی کاربران از جایگاه تولیدکننده این نوع محتوا فراتر می روند و در فرایند تولید یا انتشار آن شرکت می کنند.

اگر در دنیای «روزنامه نگاری شهروندی»، وب سایت یوتیوب یکی از پایه های اصلی محسوب می شود و دریایی از ویدئوهای تولیدی شهروندی است، در «هرزه نگاری شهروندی» نیز چندین وب سایت با عناوین و موقعیتی مشابه فعالیت می کنند و منبعی برای دسترسی به ویدئوهای هرزه نگارانه اند. با چنین وب سایت هایی نیز اغلب به شیوه فیلتر برخورد می شود و دسترسی به آنها در اغلب کشورها ممنوع است. علاوه بر وب سایت های شهروندی خاص محتوای هرزه نگارانه، گاه بخشی از کاربران در رسانه های شهروندی عمومی اقدام به انتشار محتواهای غیرمتعارف می کنند.

دراین گونه موارد است که فیلترینگ چاره ساز نیست و مسئولیت نظارت و پاکسازی رسانه های شهروندی به عهده خود کاربران گذاشته می شود. معمولا انتشار چنین محتواهایی برخلاف قوانین رسانه های شهروندی است و راه هایی برای گزارش چنین تخلف های وجود دارد تا کاربران با استفاده از نقش فعال خود، در ایمن سازی فضای آنلاین نیز مشارکت داشته باشند. تحولات رسانه های اینترنتی و رسیدن به دوران «وب ۲»، دنیای هرزه نگاری را نیز ارتقا داده است و هم اکنون وارد عصر «هرزه نگاری ۲» شده ایم که ویژگی های جدید خاص خود را دارد.

● با هرزه نگاری اینترنتی چه کنیم؟

اینترنت همان قدر که به منبعی برای ترویج هرزه نگاری تبدیل شده، مرجعی برای مقابله با آن نیز محسوب می شود. کمپین های آنلاین زیادی در فضای مجازی فعالیت می کنند که با هدف مبارزه با هرزه نگاری راه اندازی شده اند. ده ها هزار مقاله آموزشی و اطلاعات پزشکی و روان شناختی در اینترنت وجود دارد که مخاطرات استفاده از گونه های مختلف هرزه نگاری را شرح داده است. وب سایت های زیادی راه اندازی شده اند که به طور اختصاصی، در این حوزه فعالیت می کنند. این وب سایت ها اغلب با ارائه اطلاعات و آمار دقیق درباره آثار سوء انواع هرزه نگاری، تلاش می کنند کاربران اینترنتی را از مخاطرات این نوع محتواها آگاه سازند. البته وب سایت های یادشده همگی به زبان های دیگر از جمله انگلیسی هستند و تاکنون به زبان فارسی در این خصوص فعالیتی انجام نشده است.

اینترنت همان فرصتی را که در اختیار مروجان هرزه نگاری گذاشته در اختیار مخالفان نیز قرار داده است. دولت ها، نهادهای مذهبی، نهادهای طرفدار کودکان و خانواده، برخی هواداران حقوق زنان، و سازمان های غیردولتی با اهداف گوناگون در اغلب کشورها در صف مخالفان هرزه نگاری قرار می گیرند. این طیف وسیع مخالفان اقدامات مقابله ای گسترده ای انجام می دهند که مسدودسازی قانونی تنها یکی از آنهاست. در ایران اما طیف گسترده تر مخالفان اینترنتی به اشتباه تصور می کنند تنها از طریق دنبال کردن سیاست فیلترینگ می توان به سالم سازی مورد نظرشان در فضای مجازی برسند.

تلاش برای اطلاع رسانی و آگاهی بخشی درباره فناوری های جدید و بالابردن سواد رسانه ای کاربران اینترنتی گزینه دیگری است که می تواند مورد توجه سیاست گذاران و مجریان دست اندرکار رسانه های جدید ارتباطی باشد. چنین سیاستی البته تنها در صورت همراهی با اقدامات فرهنگی- اجتماعی برای از بین بردن زمینه های گرایش به مصرف انواع هرزه نگاری به موفقیت خواهد رسید.

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد